قدس آنلاین- گروه استان‌ها: زیلو هنر مردم شهرستان‌های کاشان و میبد است که در این میان شهرستان میبد در استان یزد یکی از مراکز عمدهٔ زیلوبافی بوده و سال‌ها قبل، صدها خانوار از محل درآمد آن امرارمعاش می‌کردند.
اگر حافظه تان یاری نمی دهد که نقش و نگار زیلو های میبد را به خاطر بیاورید شاید اگر نشانی زیلو هایی که در حسینیه جماران پهن شده اند را بدهم برایتان هنر زنان و مردان میبدی تداعی شود.
البته این روز ها به دلیل اینکه کرونا بر صنعت گردشگری سایه انداخته است کار و کاسبی زیلو بافان از رونق افتاده است اما این مشکلات موقتی به هیچ وجه از ارزش کار زیلو بافان نمی کاهد.
زیلو هرچند به‌ظاهر یک دستبافت نخی ساده است اما بررسی فنون و تکنیک بافت آن نشان می‌دهد که غنای فرهنگی و فکر و اندیشه بارورشده‌ای در پس هر تاروپود آن خفته است.
زیلو در نقش و بافت، شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافتِ بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و مصلا و اماکن متبرکه است بنابراین می‌توان احتمال داد که زیلوبافی یا مرحلهٔ تکامل‌یافتهٔ حصیربافی است یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفته‌اند.
قدیمی‌ترین زیلو مربوط به ۸۵۰ سال پیش است که در موزه میبد نگهداری می‌شود، نفیس‌ترین زیلوی میبد نیز متعلق به قرن ۱۲ هجری قمری است که بر روی آن ۲۴ سجاده طراحی‌شده و در حاشیه آن نام واقف و تاریخ هزار و ۱۱۸ هجری قمری نقش بسته است.
زیلوبافی در میبد سابقه‌ای دیرینه دارد، برخی سابقه آن را به قرن هشتم هـ . ق و دوره مظفریان نسبت می‌دهند.
قدیمی‌ترین و درعین‌حال نفیس‌ترین زیلوهای میبد، به قرن ۱۲ هـ .ق تعلق دارد و بر روی آن بیست‌وچهار سجاده طراحی‌شده است.
ثبت جهانی میبد
ثبت شهرهای جهانی از سال ۲۰۱۴ در دنیا از طریق شورای جهانی صنایع‌دستی شکل گرفت که هرسال از طریق مناطق پنج‌گانه صنایع‌دستی به‌وسیله ارزیابی از سوی داوران بین‌المللی شکل می‌گیرد.
ایران در منطقه آسیا اقیانوسیه این شورا قرار دارد و از سال ۱۳۹۴ با ثبت تبریز به‌عنوان شهر جهانی فرش دست‌باف، و اصفهان به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی به این اتفاق بزرگ در حوزه صنایع‌دستی پیوسته است.
گفتنی است آبان ماه سال ۹۷ بعد از بازدید ارزیابان شورای جهانی صنایع‌دستی از کارگاه‌های زیلوبافی در میبد و دیدن مراحل تولید زیلو به‌عنوان یک هنر صنعت، در آذرماه همان سال عنوان “شهر جهانی زیلو” به نام میبد ثبت شد و در حال حاضر۲۸ شهر در دنیا به‌عنوان شهرهای جهانی صنایع‌دستی ثبت‌شده است.
سال‌ها قبل، صدها خانوار میبدی با فعالیت در این صنعت امرارمعاش می‌کردند اما در سال‌های اخیر تقریباً کنار گذاشته‌شده بود تا اینکه از سال ۸۸ با تلاش میراث فرهنگی، این هنر احیا شد .
تجهیز کارگاه‌ها ،آموزش، پرداخت تسهیلات به زیلوبافان و در اختیار گذاشتن رایگان دار زیلوبافی به بافندگان ازجمله اقدامات میراث فرهنگی برای احیای این صنعت تاریخی بوده است.
میزبانی از روستاهای جهانی صنایع‌دستی
میبد به‌عنوان شهر جهانی زیلو حال میزبان نشست شهرداران شهرهای جهان صنایع‌دستی است.
شهردار میبد با اشاره به برگزاری نشست شهرهای جهانی و روستاهای جهانی صنایع‌دستی در میبد، از راه‌اندازی موزه شهرهای جهانی صنایع‌دستی در این شهر خبر داده و می‌گوید: برگزاری نخستین نشست شهرداران شهرهای جهانی با حضور شهرداران این شهرها، فرمانداران روستاهای جهانی صنایع‌دستی و برخی از مدیران کل میراث فرهنگی چهارشنبه به میزبانی میبد برگزار می‌شود.
علیرضا نقوی اذعان می‌کند: این نشست نقطه آغازی برای اعلام موجودیت شهرها و صنایع‌دستی‌های آن‌هاست که به دنبال تعامل و ایجاد شبکه‌ای ارتباطی گسترش بازار و توسعه اقتصادی را نیز به همراه خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: این نشست با حضور معاونان وزیر کشور و میراث فرهنگی همراه خواهد بود و طی این برنامه اولین موزه شهرهای صنایع‌دستی نیز راه‌اندازی و هم‌زمان نیز دبیرخانه مجمع، فعال و ارائه خدمات آن آغاز خواهد شد.
نظر شما